نگرانی‌ها درباره افزایش اتباع غیرمجاز به مسئولان رسید| تشدید فضای دو قطبی جامعه نسبت به حضور مهاجران غیرمجاز

پدیده حضور گستره اتباع غیرمجاز به ویژه افغانستانی‌ها این روزها به یکی از اصلی‌ترین نگرانی‌ها افکارعمومی بدل شده است.

به تازگی نیز صحبت‌های فرماندار شهرستان پاسارگاد بازتاب‌های بسیاری در شبکه‌های اجتماعی داشته است. در کلیپ منتشرشده فرماندار پاسارگاد از گلایه مردم نسبت به افزایش جمعیت اتباع در خبر می‌دهد و می‌گوید که با کمک نیروی انتظامی و سپاه کم‌کردن حضور اتباع بیگانه غیرمجاز در این شهرستان کلید خورده است.

اما این سخنان از یک سو با استقبال برخی کاربران فضای مجازی روبه‌رو شده و از سوی دیگر برخی کانال‌های منتسب به افغانی‌های مقیم ایران، این مواضع را اختلاف‌افکنی دانستند. موضوعی که به خوبی نشان می‌دهد تا چه اندازه فضای جامعه درباره حضور اتباع بیگانه به ویژه افغانستانی‌ها در کشور دو قطبی شده است. جمعیت روبه رشد افغانستانی و نرخ بالای ورود آن‌ها به کشور به صورت قانونی و غیرقانونی نیز نگرانی‌ها درباره ادامه این وضع و پیامدهای آن برای جامعه ایران را دوچندان کرده است.

مسکن گران‌تر به اتباع اجاره داده می‌شود

یکی از عمده مسائل اساسی در شهرستان‌ها به موضوع مسکن مربوط است. جایی که صاحب‌خانه‌ها، مسکن خود را به قیمت بیش از ارزش آن به اتباع بیگانه اجاره می‌دهند. اتباع نیز ناچارند که این مسکن‌ها را اجاره کنند و از سوی دیگر این اتفاق باعث کمبود مسکن و آواره شدن مستاجران ایرانی می‌شود. موضوعی که فرماندار پاسارگاد نیز به آن اشاره می‌کند و می‌گوید: «برخی شهروندان خانه‌ای که یک میلیون می‌ارزد را به اتباع بیگانه دو یا سه میلیون اجاره می‌دهند.» این مسئول دولتی اما در ادامه از مجازات این افراد خبر می‌دهد: «افرادی که خانه‌ها خود را به اتباع بیگانه غیرمجاز سر سال مالیات چند برابری برای آن‌ها لحاظ می‌شود.» با این حال به نظر می‌رسد برای مقابله با این وضعیت باید اراده‌ای از بالا برای سامان داده اوضاع وجود داشته باشد. 

از دست رفتن اشتغال جوانان ایرانی با حضور پرشمار اتباع در شهرها

مشابه اتفاقی که با حضور گسترده اتباع درباره بازار مسکن رخ داده، در اشتغال نیز وجود دارد. کارفرماها در تهران و دیگر شهرها کارگران افغانستانی را با حقوق کمتر از کارگر ایرانی و بدون بیمه و مزایا استخدام می‌کنند. در چنین وضعیت با افزایش جمعیت مهاجران و کارگران افغان بدیهی است که بیکاری جوانان ایرانی به دلیل قوانین غلط و سودجویی کارفرماها افزایش می‌یابد. چراکه کارفرما موظف است تا حداقل حقوق درنظرگرفته شده برای کارگر ایرانی به اضافه بیمه را به او پرداخت کند اما کارگر افغان از همه این حقوق محروم است و به همین دلیل گزینه مناسبی بر سودجویان محسوب می‌شود. نکته دیگر اینجاست که این کارگران افغان اغلب بعد از کسب مهارت در ایران به کشورهای دیگر مهاجرت می‌کنند و حتی از تخصص آن‌ها نیز در ایران استفاده نمی‌شود.

این وضعیت لزوم سیاست‌گذاری درست را یادآوری می‌کند. در همین راستا فرماندار پاسارگاد نیز تاکید می‌کند: «افرادی که از اتباع بیگانه به ویژه اتباع غیرمجاز در مشاغل و کارگاه‌ها و زمین‌های کشاورزی خود استفاده می‌کنند از سوی قانون نقره داغ خواهند شد و جرایم سنگینی برای آن‌ها ایجاد می‌شود.» بر همین اساس طبق گفته این فرماندار «افرادی که اقدام به خرید و فروش وسایل نقلیه و املاک برای اتباع بیگانه می‌کنند که طبق قانون ممنوع است نیز باید منتظر برخورد، حبس، مجازات و محرومیت از سایر اجتماعی باشند.»

وقتی نارضایی به مسئولان می‌رسد

پیش از این یک مقام مسئول در زاهدان نیز از حضور گسترده اتباع افغانی در استان و برهم خورد بازار اشتغال جوانان گلایه کرده بود. این موضوع در تهران نیز از سال‌ها قبل وجود داشته و با افزایش جمعیت مهاجران حالا پیامدهای بیشتری را متوجه جامعه کرده است. به نظر می‌رسد که افکار عمومی نگران پیامدهای اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و امنیتی حضور اتباع غیرقانونی به شکل گسترده در ایران است و این نگرانی‌ به مسئولان نیز رسیده.

تاجایی که احمدی وحیدی وزیر کشور نیز در حاشیه جلسه هفتگی دولت در این زمینه گفته: «حدود ۵ میلیون اتباع افغانی در کشور حضور دارند و نسبت به ساماندهی اتباع خارجی اقدام خواهد شد. اتباع غیر قانونی باید به کشور خود بازگردانده شوند و کسانی که مجوز حضور دارند باید ساماندهی شوند.»

هرچند که برای سامان‌دهی به شرایط باید سیاست‌گذاری‌های کلان انجام شود. چراکه هیچ کشوری اجازه حضور غیرقانونی و اقامت غیرمجاز اتباع را به این شکل نمی‌دهد. با این همه اکنون باید دید که مسئولان و سیاست‌گذاران چه برخوردی با این پدیده خواهند داشت.